"Wat doet Dinges? Hij herhaalt als een papegaai woorden die hij heeft geleerd, zonder te redeneren. Hij probeert geen fouten te maken, hij tracht te raden, omdat hij een lui iemand is die niet met zijn verstand wil werken: hij is een onverantwoordelijk iemand".

 

De intelligentie bevrijden, het woord bevrijden

 

Ik keer terug naar de jonge boerenvrienden en waarom niet?..., naar het toenemend aantal immigranten die op onze kusten aan land komen of sterven op de Mare nostrum van Zuid-Europa. Ik zie ze allemaal voor me en tracht in hun ogen de mooie dingen te raden die zij morgen helder zullen zien en die wij vandaag alleen maar onduidelijk zien.

Ik beloofde mezelf allang hun te schrijven.

Ik zie hen zich bewegen tussen het werk op de boerderij, in de timmerwerkplaats, op het land, bij de tomatenoogst in het Zuiden van Italië, nog steeds slaaf van de wet van het rekruteringssysteem voor arbeidskrachten in de landbouw. Het zijn jongens en meisjes: sommigen pienterder, anderen minder; sommigen met een groot verlangen naar een andere wereld, anderen lui en berustend; sommigen zijn al getekend door tragische ervaringen, anderen zijn voor het ogenblik hiervan gespaard gebleven.

De trein van de geschiedenis gaat snel. Hier kan onder hen iedere minuut die voorbijgaat, een verloren leven betekenen. Het is werkelijk een race tegen de klok.

De tijd gaat voor allen onverbiddelijk voorbij. Wij moeten geen “heer van de tijd” zijn, maar al de tijd die ons is gegeven, weten te leven, ogenblik voor ogenblik, als een tijd van beslissing en keuze, als het laatste ogenblik van het leven, als een uiteindelijke ontmoeting met God.

Ieder heeft gaven en een tijd gekregen.

Ieder is geroepen om zijn keuzes te maken.

Kiezen wil altijd zeggen dingen doen en andere niet; aan de kant van de een en niet aan die van de ander staan; op een plaats zijn en niet op andere.

Kiezen wil zeggen dat waar een ja is, ook zeer veel nee’s zijn.

Men kan niet een hele leven leven en op de drempel van de dood aankomen, zeggend dat men alleen maar wil “zien en laten, hebben en laten”.

Dit “zien en laten, hebben en laten” vormt de basis van de Dinges-universiteit, de basis van het nooit beslissen. De woorden die Dinges altijd op de lippen liggen, zoals van Jan, Piet en Klaas, zijn alleen maar een flatus vocis (een geluid dat de mond uitkomt, maar dat aan geen enkele werkelijkheid beantwoordt).

Wat doet Dinges? Hij herhaalt als een papegaai woorden die hij heeft geleerd, zonder te redeneren. Hij probeert geen fouten te maken, hij tracht te raden, omdat hij een lui iemand is die niet met zijn verstand wil werken: hij is een onverantwoordelijk iemand.

Dinges is een onverantwoordelijk iemand.

“Verantwoordelijk” is iemand die zich niet onttrekt aan de plicht om rekenschap af te leggen van eigen handelen of dat van anderen.

“Onverantwoordelijk” is iemand die lichtzinnig handelt, als iemand zonder bewustzijn, zonder een zin voor verantwoordelijkheid.

“Verantwoordelijkheid” is het bewustzijn in te moeten staan voor de gevolgen van eigen handelen of dat van anderen.

De etymologie van deze woorden is het Latijnse werkwoord respondēre - antwoorden.

Als iemand die onverantwoordelijk is, herhaalt Dinges zonder zich te plaatsen in de juiste tijd en op de juiste plaats woorden die klinken als de taal van de dwazen, de taal van het niets, de taal van de ... Dinges-universiteit.

Daarom raad ik aan zich zo snel mogelijk van hem te verwijderen, maar zonder te vergeten dat deze Dinges leeft in het hart van ieder van ons.

Hij gaat rond als een spook; het is een van die zo luie figuren die zelfs moeite hebben met het uitspreken van hun eigen naam. En zij noemen deze niet, omdat zij zich nooit willen blootgeven, zij nooit willen zeggen wat zij denken, zij zich nooit bij de ene partij of de andere partij willen scharen. Vriend van allen, omdat hij een vriend is van niemand; hij heeft allen lief, omdat hij niemand liefheeft.

Dinges herhaalt altijd het laatst gehoorde woord en verbergt zich achter de laatste persoon die heeft gesproken. Hij sluit zich altijd achter aan bij de laatste kar die voorbijkomt, natuurlijk nadat hij ten koste van anderen heeft gezien, waar de andere karren heen voeren.

Het is een zeer gevaarlijk iemand, omdat hij altijd het slechtste in onszelf naar boven brengt, dat laffe en luie gedeelte dat ervoor zorgt dat wij langzaam verstand, wil, vrijheid, verantwoordelijkheid verliezen om een ding onder zoveel dingen te worden.

Men bevrijdt zich niet van hem door hem buiten te zetten of te verwijderen. Integendeel, hij is een voortdurende herinnering aan onze vrijheid.

Het is een genade van God hem te herkennen en hem onder ons te hebben, omdat hij ons zegt dat ook wij zo zullen zijn, als wij de Logos, de scheppende ratio die zich in de gekruisigde God als liefde heeft gemanifesteerd, niet liefhebben.

Hoe dat spook heet, weet niemand onder ons. Ik kwam erop hem Dinges te noemen en het Dinges-isme is de wijze van zich gedragen die tegengesteld is aan de Logos.

Dinges is evenals Jan, Piet en Klaas een werkelijk bestaand en tegelijkertijd symbolisch iemand. Hij leeft met ons en in ieder van ons. Hij is ieder van ons, wanneer wij uit luiheid of boosaardigheid weigeren te redeneren en vluchten in de gemakkelijke gewoonte te herhalen wat wij hebben opgevangen, waarbij wij ons verbergen achter de algemene anonieme taal van het “men zegt... men denkt... allen zeggen en doen het...”[1], afzien van de gave van God die God ons heeft geschonken, die van de persoonlijke vrijheid, het weten te spreken in de eerste persoon, altijd de eigen verantwoordelijkheden op ons te nemen en deze niet op anderen of anonieme structuren af te wentelen.

De afgelopen eeuw is gekenmerkt door een explosie van ideologieën (men hoeft maar te denken aan het fascisme, het nazisme en het marxisme in de historische verwezenlijking van het leninisme - stalinisme - maoïsme of dat van het Cambodja van Pol Pot) die de mogelijkheid van de persoonlijke vrije beslissing, van de verantwoordelijkheid in eerste persoon hebben ontkend, en daar waar men werd geconfronteerd met keuzes die men niet deelde en die niet pasten in vooropgezette schema’s, zijn de meest repressieve methodes in beweging gekomen.

Toegeven dat iemand vrij een persoonlijke keuze kan maken die gevestigde normen kan overschrijden, is iets onverdraaglijks en die persoon moet onderdrukt worden en moet in het uiterste geval in een kliniek worden opgenomen en verzorgd worden als geestelijk ziek.

De psychiatrie ten dienste van de macht is niet iets dat alleen maar hoort bij dictatoriale en niet-liberale regiems, maar het is iets dat men ook in de recente geschiedenis van westerse landen zoals Italië heeft ervaren[2].

Ten slotte is het reduceren tot Dinges met de ideologie van het Dinges-isme, onderricht aan de Dinges-universiteit, heel functioneel voor de systemen van repressieve macht.

Na haar vlucht uit de Sovjetunie verklaarde Svetlana Alliloejeva Stalin, de dochter van Stalin, de woedende reactie van het Kremlin aan de gedesoriënteerde journalisten als volgt:

“Zij kunnen niet geloven dat een individu, een persoon, een menselijk wezen zelf beslissingen kan nemen. Zij kunnen nog steeds niet geloven dat ik Rusland verliet op grond van een eigen beslissing, dat het geen samenzwering was, dat deze niet was georganiseerd, dat ik geen hulp had. Ze kunnen het niet geloven. Ze geloven alleen in daden die door een organisatie - ja, het collectief - worden gedicteerd en worden altijd kwaad, wanneer ze zien dat hoe ze ook gedurende vijftig jaar geprobeerd hebben dat de mensen van Rusland hetzelfde dachten, dezelfde meningen hadden... hetzelfde politieke standpunt..., wanneer ze zien dat al het werk dat gedurende vijftig jaar is gedaan, tevergeefs is geweest en de mensen nog iets eigens hebben, dan raken ze zeer geïrriteerd”[3].

Emilio Grasso

(Wordt vervolgd)

 

 

 _________________ 

[1] Heidegger maakt een onderscheid tussen authentieke taal, die een onthulling van het wezen is en zich in de eerste persoon (ik) uitdrukt, en anonieme taal, die een niet-authentieke vorm is die alleen maar onsamenhangend gekletst is en zich in een onpersoonlijke vorm uitdrukt (men zegt, men doet...), vgl. M. Heidegger, Essere e tempo (Zijn en Tijd), Longanesi & C., Milano 1976, § 35, 213-214.

[2] Alleen als voorbeeld, vgl. C. De Rosa, La mente nera. Un cattivo maestro e i misteri d’Italia: lo strano caso di Aldo Semerari (De zwarte geest. Een slechte leermeester en de mysteries van Italie: het vreemde geval Aldo Semerari), Sperling & Kupfer Editori, z. p. 2014.

[3] R. Sullivan, La hija de Stalin. La extraordinaria y tumultuosa vida de Svetlana Allilúieva (De dochter van Stalin. Het bijzondere en tumultueuze leven van Svetlana Allilúieva), Penguin Random House Grupo Editorial, Ciudad de México-Barcelona 2017, 245.

 

 (Vertaald uit het Italiaans door Drs. H.M.G. Kretzers)

 

 

21/09/2018