De boodschap van de engel gaat over de toekomst. Zoals het is gebeurd bij de aartsvader Abraham, tot wie God zich had gericht met een gebiedende wijs (“Trek weg uit uw land”) en een toekomstige tijd (“dat Ik u aan zal wijzen”), (Gen, 12,1), zo gebeurt het ook bij Maria. De boodschap van Gods plan plaatst haar voor het duister van een onbekende toekomst. Er is geen visioen, er is alleen maar het Woord van de Heer. Dat is het geloof: zich in een leegte bevinden, tussen het niets en het Woord.

Wanneer het geloof sterk is, gaat men verder; wanneer er echter geen geloof is, komt men in het rijk van de verlamming en de ondergang. Het is niet gemakkelijk verder te gaan, alleen maar omdat men naar een woord heeft geluisterd. Het geloof is de grote toetssteen van de mens. Het is werkelijk moeilijk te leven met de ogen van het geloof, verder te gaan op de weg, alleen maar steunend op de kracht van een woord dat men in een bepaalde omstandigheid heeft gehoord en waaraan men zich herinnert.

Maria is verrast en de engel zegt haar: “Vrees niet, Maria”. Wanneer God zich laat zien, rechtstreeks of door middel van zijn tussenpersonen, ontstaat er in de mens een gevoel van angst en beven. De mens is bang voor de Heer, omdat Hij zijn leven verandert. Daarom, als er in het leven van de mens niets verandert en alles doorgaat zoals tevoren, dan betekent dit dat er geen enkele ontmoeting is geweest of dat degene die men heeft ontmoet, helemaal niet de Heer was of dat de Heer is afgewezen. Aan het begin kan die verandering tot kleine dingen beperkt blijven, maar zij moet er zijn. Wanneer iemand verliefd wordt, gaat hij anders leven. Maar als die mens volhardt in dezelfde gewoonten, dezelfde kleren blijft dragen, dezelfde wijze van spreken handhaaft en blijft handelen zoals hij gewend was, dan wil dat zeggen dat hij niet verliefd is geworden.

De liefde brengt veranderingen teweeg; het contact met een andere persoon brengt een andere manier met zich mee van zich kleden, van eten, van zich vermaken. De taal van een christen is eenvoudig en is gericht op deze vragen: heb ik lief of heb ik niet lief...? En dan: wie heb ik lief...? Wie wacht er op mij...? Voor wie doe ik dit...? Wat voor iemand is het die ik liefheb...?

“Hoe zal dit geschieden, daar ik geen gemeenschap heb met een man?” (Luc. 1, 34). Dit is de reactie van Maria op de boodschap van de engel, die haar angst aanjaagt. Vaak hoort men tegenwerpingen die, om de maagdelijkheid van Maria te ontkennen, hun toevlucht nemen tot pseudo-wetenschappelijke redeneringen. De enige echte vraag is echter of God bestaat. Het buitengewone is niet dat een maagd zwanger blijkt zonder contact met een man. Het buitengewone is dat God bestaat. Als Hij immers bestaat, dan “is niets onmogelijk voor God”. God, die de Almachtige is, heeft Maria van zichzelf vervuld. Door totale innerlijke leegte te worden om Hem te ontvangen, heeft zij kunnen antwoorden: “Mij geschiede naar uw woord”.

Dit is het geloof: zich met volledig vertrouwen verlaten op God, die verwezenlijkt wat onmogelijk is, en accepteren nooit te weten wat beter is voor ons, het goed of het slecht hebben, veracht of geprezen worden, leven of sterven.

Wij vinden deze houding terug bij de heilige Paulus, wanneer hij zegt:

“Want voor mij is leven Christus en sterven winst. Maar blijf ik leven, dan wacht mij vruchtbare arbeid. Daarom weet ik niet wat ik moet kiezen. Ik word naar twee kanten getrokken: ik verlang heen te gaan om met Christus te zijn, want dat is verreweg het beste. Maar voor u is het nuttiger dat ik nog hier blijf” (Fil. 1, 21-24).

Leven of sterven? Ik weet niet wat het beste is... Daarom moeten wij wennen aan de gehoorzaamheid, in navolging van Johannes XXIII, die van “gehoorzaamheid en vrede” zijn levensmotto had gemaakt. Gehoorzaamheid geeft vrede aan het hart. Nadat een mens heeft gestreden en alles gedaan heeft wat in zijn macht lag, kan hij met alle vertrouwen zeggen: “Gods wil geschiede”.

Soms lijkt het gebed een voortdurende herhaling te zijn van de aanroeping “Mijn wil geschiede”. God zou hierop moeten antwoorden door uit te voeren wat de mens wil, op straffe van ontmaskerd te worden en nergens meer toe te dienen. Het geloof als antwoord aan God, die de mens roept, bestaat er echter in te zeggen: “Uw wil geschiede”, en daarmee te erkennen dat wij niet kunnen weten of wat ons het meeste helpt, werkelijk betekent onze wil te volgen. Wij moeten er zeker van zijn dat God ons meer liefheeft dan wij onszelf liefhebben, dat zijn liefde verder gaat dan de dood en leidt naar het ware geluk. Alleen door zijn wil te doen, komen wij tot een relatie van authentieke liefde, die geen grenzen kent en waar niet de dood het laatste woord heeft, maar het leven.

“Wij zijn overgegaan van de dood naar het leven; wij weten het, omdat wij onze broeders liefhebben. De mens zonder liefde is nog in het gebied van de dood” (1 Joh. 3, 14).

De wil van God, die wij nog moeten leren kennen, openbaart zich door zijn Woord.

Bij onze zorgen geeft het zoeken naar Gods wil ons zekerheid, het maakt ons vrij om te spreken en onszelf te zijn, zonder de grillen van anderen te volgen. Wie liefheeft moet vrij zijn, omdat vrijheid een fundamentele voorwaarde is om lief te hebben. Wanneer er geen vrijheid is, is er geen liefde en is alles chantage, leugen en haat.

“Liefde laat geen ruimte voor vrees. De volmaakte liefde drijft de vrees uit, want vrees duidt op straf en wie vreest is niet volgroeit in de liefde” (1 Joh. 4, 17-18).

Als de mens het woord van God in praktijk brengt, is het enige dat hem interesseert: “mij geschiede naar uw Woord” en niet “mij geschiede naar mijn gril”. Daarom moeten ouders, opvoeders, verantwoordelijken, catechisten en priesters vrij zijn. Wanneer zij alleen maar zeggen wat de mensen willen horen, zijn zij zeer slechte opvoeders, huurlingen die bedriegen. En toch, hoe vaak geven de mensen er de voorkeur aan te worden bedrogen in plaats van de harde waarheid te horen vertellen! De Heer, die niemand bedroog, alleen maar de waarheid zei, is immers gekomen, Hijzelf was de waarheid en ze hebben Hem in de steek gelaten en gekruisigd.

Maria heeft Hem niet in de steek gelaten, omdat zij haar hele leven lang trouw is geweest aan deze woorden: “Mij geschiede naar uw Woord”. Dat is authentieke liefde.

Emilio Grasso, Maria. Dochter, Bruid en Moeder van het Woord,
Uitgeverij Averbode│Erasme nv, 2016, 19-22.

28/05/2022